การติดตั้งเพลาและเฟือง (Shaft and Sprocket Installation)

การติดตั้งเพลา (Shaft) และการจัดรูปเพลา (Shaft Arrangement) ให้ถูกต้องมีความสำคัญมากต่อการทำงานของระบบสายพานลำเลียง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับการทำให้สายพานเดินได้ตรงแนว (Alignment) และถ้าการติดตั้งผิดไม่ได้ศูนย์ตึงหรือหย่อนเกินไปจะทำให้สายพานวิ่งไม่เรียบหรือกระตุก

1.การติดตั้ง เพลา(Shaft) ให้ถูกต้องมีหลักปฏิบัติดังนี้

• ดูภาพจาก Top View การติดตั้งเพลา(Shaft) ให้ได้ศูนย์เมื่อติดตั้งแล้ว ต้องตรวจสอบให้ระยะ

ภาพ Top View การติดตั้งเพลา(Shaft) ให้ได้ศูนย์

• ดูภาพจาก Side View แกนเพลา(Shaft)ต้องอยู่ในแนวระนาบเสมอ ต้องให้ระยะ E=F ถึงจะทำให้สายพานวิ่งตรงแนว

ภาพ Side View แกนเพลา(Shaft)ต้องอยู่ในแนวระนาบเสมอ

2.การติดตั้ง เฟือง (Sprocket) มีหลักปฏิบัติดังนี้

จัดรูปเพื่อให้เฟือง (Sprocket) และสายพานมีความยืดหยุ่นอยู่เสมอสามารถขบ(Engage)และส่งผ่านแรงระหว่างกันได้อย่างมีประสิทธิภาพขณะที่สายพานยืด-หดเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิการ ต้องปฏิบัติดังนี้

• ถ้ามีเฟือง (Sprocket) มีมากกว่า 2 ตัวให้ยึด (Fix) เฟือง (Sprocket) ตัวกลาง (Center) ให้แน่นทั้งเพลาขับ (Drive Shaft) และ เพลาตาม (Idle Shaft)นอกนั้นให้ปล่อยเป็นอิสระ เหตุผลคือ Sprocket ตัวกลางเป็นตัวกำหนดทิศทางให้สายพานวิ่งตรง ส่วน Sprocket ที่ปล่อยให้เป็นอิสระเพื่อให้สายพานและฟันของ Sprocket มีระยะเคลื่อนที่เพียงพอจะทำให้ทั้งสายพานและฟัน Sprocket ไม่เสียหาย

เฟืองตัวกลางยึดแน่น เฟืองที่เหลือทั้งสองข้างปล่อยอิสระ

ยึดเฟือง(Sprocket)ตัวกลางให้ตรงอยู่ในแนวเดียวกัน

สายพานจะวิ่งตรงแนวและวิ่งไม่กระโดด(Skip) ต้อง ยึดเฟือง(Sprocket) ที่เพลาขับและเพลาตามโดยต้องเรียงฟันของเฟืองแต่ละเฟืองให้ตรงแนว Mark เช่นกัน เฟืองแต่ละยี่ห้อจะมีจุดสังเกตตำแหน่ง Mark ฟันต่างๆกันไป

จุดสังเกตตำแหน่ง Mark ฟันของ Sprocketให้ตรงกัน

ตัวอย่างจุดสังเกตการเรียงฟันของ Sprocketให้ตรง Mark

• สำหรับเพลา(Shaft) ที่มีเฟืองขับ ( Drive Sprocket) แค่ 2 ตัวให้ยึด (Fix) เฟืองขับทั้งสองตัว

3.การยึดเฟือง

1).Set screws and set collars การประกบเฟืองด้วยปลอก (Set Collar) และใช้สกรูยึดจะใช้กับเพลากลมที่มี Keyway

การยึดเพลากลมที่มีKeywayด้วยปลอกสำเร็จรูปและสกรู

2).Retainer rings for square shafts (no key-ways needed) การใช้แหวนโลหะ (Retainer Ring) ยึดจะใช้กับเพลาสี่เหลี่ยม

a.การยึดเพลาสี่เหลี่ยมด้วยแหวนโลหะ(Retainer Ring)

b.การยึด Sprocket บนเพลาสี่เหลี่ยมด้วยปลอกพลาสติกและสกรู

การยึด Sprocket บนเพลาสี่เหลี่ยมด้วยพลาสติกและสกรู

3).Retaining plate การใช้แผ่นโลหะและสกรูยึดกับเพลาเป็นวิธีที่ง่ายและราคาถูกใช้กับเพลาสี่เหลี่ยม

การยึด Sprocket บนเพลาสี่เหลี่ยมด้วยแผ่นโลหะและสกรู

4.เรื่องอื่นๆที่น่ารู้เกี่ยวกับ Sprocket arrangement and Installation

• ปกติการติดตั้ง Sprocket ในสายพานทั่วไป จะล็อก Sprocket ตัวกลาง(Center) ทั้ง 2 ข้างด้วย Lock Ring (หรืออุปกรณ์อย่างอื่นที่ทำหน้าที่คล้ายกัน) ไว้กับเพลาทั้งเพลาขับ(Drive Shaft) และเพลาตาม (Idle Shaft) เพื่อให้สายพานวิ่งเรียบตรงแนวไม่กระโดด การยึดเป็นการป้องกัน Sprocket ตัวหลักไม่ให้เคลื่อนที่ได้ในแนวราบเป็นตัวกำหนดทิศทางให้สายพานวิ่งตรง Sprocket ควรมีอย่างน้อย 3 ตัวต่อ 1 เพลา

ตัวล็อกเฟืองแบบ Retainer Ring

• ในกรณีทั่วไปSprocket ทั้งด้านเพลาขับ (Drive Sprocket) และเพลาตาม (Idle Sprocket) ควรมีจำนวนเท่ากัน ในกรณีที่มีภาระโหลดไม่มากงานเบาๆ และอยากประหยัดสามารถใช้Sprocketด้านเพลาตามน้อยกว่าSprocket ด้านเพลาขับได้

• เมื่อล็อก Sprocket ตัวกลาง(Center) ที่เพลาขับและเพลาตามแล้ว เพื่อป้องกันการกระโดด (skip) ข้ามฟันและสายพานเสียหาย ให้ปล่อย Sprocket ที่เหลือเคลื่อนที่บนเพลาได้อย่างอิสระในแนวราบ (Lateral) เพื่อให้ฟันของ Sprocket และรูของสายพานสามารถเลื่อนไป-มาได้ เพื่อรองรับการขยายตัวหรือหดตัวของสายพานเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ

• เมื่อสายพานมี Sprocket เพียง 2 ตัว ให้ยึด Sprocket ด้านที่อยู่ใกล้กับด้านมอเตอร์ขับด้วยรีเทนเนอร์ริง (Retainer Ring)

• กรณีที่สายพานมีหน้ากว้างมากๆ (เช่นมากกว่า 1.0 เมตร) หรือสายพานมีแรงดึงมากการ Start สายพานแบบทันทีทันใดหรือในสิ่งแวดล้อมที่อุณหภูมิมีการเปลี่ยนแปลงสูง กรณีเหล่านี้ จะทำให้เพลาเสียรูป (Deform) และแอ่นตัว(deflection) ไม่สามารถรักษาแนวตรงได้

สายพานที่กว้างมาก เพลาจะแอ่นตัวสูง

ติดตั้งแบริ่ง (Intermediate Bearing) ระหว่างแกนเพลาโดยต้องยึดกับโครงสร้างที่แข็งแรง Intermediate Bearing จะเป็นฐาน(Support) ยึดเพลา ทำให้เพลาให้มี Span สั้นลง โมเมนต์ดัด(Flexural Moment)จะลดลง ลดการแอ่นตัว(Deflection) ของเพลาให้อยู่ในค่าที่ยอมรับได้ หากเพลาแอ่นตัวมากเกินไปทำให้การขบ(Engage) กันของสายพานและฟัน Sprocket ไม่ลงตัว สายพานจะวิ่งกระตุกได้ แบริ่ง (Intermediate Bearing) ที่ ติดตั้งระหว่างเพลานี้ปกติจะใช้เป็น Split Bearing ต้องติดตั้งในแนวตั้งฉากกับแนวทางการเคลื่อนที่ของสายพาน หรือติดตั้ง Sliding Sleeve ทำหน้าที่เช่นเดียวกันก็ได้

ติดตั้ง Intermediate Bearing ระหว่างแกนเพลาลดการแอ่นตัว(Deflection) ของเพลา

ติดตั้ง Sliding Sleeve ระหว่างแกนเพลาSliding Sleeve ทำด้วยวัสดุ Teflon หรือใช้ MCNYLON (Self Lubrication) หรือ POM

• ในบางกรณีเมื่อไม่ต้องการติดตั้งแบริ่งระหว่างกลางเพลา (Intermediate Bearing) ก็สามารถใช้ลูกกลิ้ง (Roller) ที่ทำด้วยท่อเหล็กกลม ทดแทนเพลาหน้าตัดรูปสี่เหลี่ยมได้ เพราะลูกกลิ้ง (Roller)ท่อเหล็กกลม มี Stiffness สูงกว่า Stiffnessเพลาหน้าตัดรูปสี่เหลี่ยมมาก ดังนั้นจึงมีการแอ่นตัวน้อยกว่า เช่นท่อเหล็กขนาด 4 นิ้วและ 6 นิ้วจะมีค่า Stiffness สูงกว่า เพลาหน้าตัดรูปสี่เหลี่ยมขนาด 2.5 นิ้วและ 3.5 นิ้วกว่า 2 เท่า เป็นต้น

• การจัด Sprocket กรณี Conveyor สองตัวจัดเรียงในแนวตั้งฉากกันเพื่อเปลี่ยนทิศการเคลื่อนที่ของวัสดุ

การจัด Sprocket กรณีConveyor สองตัวจัดเรียงตั้งฉากกัน

• การจัด Sprocket กรณีConveyor สองตัวจัดเรียงในแนวเดียวกันเพื่อเปลี่ยนทิศการเคลื่อนที่ของวัสดุ

การจัด Sprocket กรณีConveyor สองตัวจัดเรียงในแนวเดียวกัน